Psychomotorische retardatie bij bipolaire stoornis
Het ervaren van psychomotorische vertraging voelt aan alsof een wijzerplaat is gedraaid om je op lage snelheid te zetten. De resulterende effecten omvatten trage of verminderde lichaamsbewegingen, meestal gepaard gaand met een vergelijkbare vertraging van uw denkprocessen. De fysieke manifestaties variëren in omvang en ernst, maar zijn meestal duidelijk voor zowel geliefden als beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.
Psychomotorische retardatie komt vaak voor tijdens depressieve episodes van een bipolaire stoornis en depressieve stoornis. Onder deze omstandigheden zijn de effecten meestal tijdelijk en wijken af naarmate de depressie stijgt.
De ontwikkeling van psychomotorische retardatie signaleert niet altijd een depressieve episode. Andere situaties en omstandigheden, zoals bijwerkingen van medicijnen en bepaalde medische aandoeningen, kunnen ook leiden tot verminderde of langzame fysieke en mentale activiteit.
Tekenen en symptomen van psychomotorische retardatie
Mensen met psychomotorische vertraging bewegen, spreken, reageren en denken meestal langzamer dan normaal. Dit kan zich op verschillende manieren manifesteren, grotendeels afhankelijk van de ernst van de beperking. De spraak van een getroffen persoon is merkbaar traag en kan worden onderbroken door lange pauzes of het verlies van de gedachtengang.
Vertraagde reactiesnelheid en moeilijkheden om het gesprek van een andere persoon te volgen zijn ook gewoon. Complex mentaal proces, zoals het berekenen van een tip of het in kaart brengen van richtingen, duurt langer om te volbrengen. Veelvoorkomende voorbeelden van fysieke manifestaties van psychomotorische retardatie zijn:
- Traagheid bij het lopen of van houding veranderen, zoals opstaan uit een stoel
- Zakken houding
- Spreken met een zachte, eentonige stem
- In de ruimte staren en minder oogcontact
- Verminderde faciliteit met fijne motortaken, zoals schrijven, een schaar gebruiken en veters strikken
- Verminderd vermogen om taken uit te voeren die oog-handcoördinatie vereisen, zoals een bal vangen, scheren en make-up aanbrengen
- Langzame reactietijd, zoals bij het reiken naar een vallend voorwerp
Een persoon met ernstige psychomotorische vertraging kan catatonisch of bijna katatonisch lijken. In deze toestand reageert de persoon niet op anderen of de omgeving en is hij meestal vrijwel onbeweeglijk. Catatonia vertegenwoordigt een medisch noodgeval, omdat het levensgevaarlijk kan worden.
Oorzaken van vertraagde fysieke en mentale activiteit
Verschillende stoornissen en aandoeningen kunnen mentale en fysieke activiteit vertragen. In de meest strikte zin van het woord verwijst psychomotorische retardatie specifiek naar deze beperkingen wanneer deze worden veroorzaakt door een onderliggende psychiatrische stoornis. Dit komt het meest voor bij mensen die een depressieve episode hebben door een zware depressie of een bipolaire stoornis.
Hoewel een aanzienlijk deel van de mensen met een ernstige depressie psychomotorische retardatie ervaart, komt het vaker voor bij een depressieve episode van een bipolaire stoornis, vooral type 1. De mate van fysieke en mentale afstomping komt vaak overeen met de ernst van de depressieve episode.
Andere psychiatrische aandoeningen die soms gepaard gaan met psychomotorische retardatie zijn:
- Schizofrenie-spectrumstoornissen
- Andere depressieve stoornissen
- Obsessief-compulsieve stoornis
- Post-traumatische stress-stoornis
- Misbruik van drugs
Zenuwstelselaandoeningen en andere aandoeningen die botte of langzame fysieke en mentale activiteit kunnen veroorzaken, zijn onder andere:
- zwakzinnigheid
- Medicatie bijwerkingen, vooral psychiatrische medicijnen
- hypothyreoïdie
- Ziekte van Parkinson en aanverwante aandoeningen
- Bepaalde genetische aandoeningen, zoals de ziekte van Huntington
Behandeling van psychomotorische retardatie
Herziening van de huidige medicijnen is een van de eerste stappen in de aanpak van psychomotorische retardatie. Dit is belangrijk om te bepalen of medicatie-bijwerkingen de fysieke en mentale traagheid kunnen veroorzaken. Bepaalde anti- angst- en antipsychotica die vaak worden voorgeschreven voor bipolaire stoornissen zijn mogelijke boosdoeners.
Als andere oorzaken zijn uitgesloten, is medicatie meestal de eerste behandelingslijn voor mensen met psychomotorische retardatie in verband met een depressieve episode. De keuze van medicatie of een combinatie van geneesmiddelen gebeurt op individuele basis. Huidige en vroegere medicijnen en de reactie van een individu daarop vormen belangrijke overwegingen bij beslissingen over medicamenteuze behandeling.
Veel voorkomende medicamenteuze opties voor mensen met een bipolaire stoornis die een depressieve episode hebben, zijn onder andere Abilify (aripiprazone), Depakote (valproïnezuur), Lamictal (lamotrigine), Latuda (lurasidon), lithium, Seroquel (quetiapine) en Zyprexa (olanzapine), onder andere.
Bij ernstige depressie, vooral als deze gepaard gaat met katatonie, verlies van contact met de realiteit of een hoog risico op zelfmoord, kan elektroconvulsietherapie (ECT) een optie zijn. Hoewel het een van de snelste manieren is om bipolaire depressie te behandelen, wordt ECT over het algemeen alleen ondernomen als andere behandelingsopties falen.
Zodra de juiste combinatie van medicijnen is gevonden, kunnen cognitieve therapie en andere niet-medische therapieën worden gebruikt om stemmingsstabilisatie op de lange termijn te ondersteunen.
