Is de ziekte van Parkinson aangetroffen?
Ongeveer 15 tot 25 procent van de mensen met Parkinson hebben een familiegeschiedenis van de aandoening, ofwel een directe of tweedegraads relatie. Als je een of meer van deze familieleden hebt, heb je een iets hoger risico op Parkinson, maar het is nog steeds geen garantie dat je de stoornis zult ontwikkelen.
Omgekeerd, als je Parkinson hebt, zou het niet moeten suggereren dat een van je kinderen of kleinkinderen de ziekte ook niet zal krijgen. Het geeft alleen aan dat hun risico iets hoger is dan het risico zonder familiegeschiedenis.
Uiteindelijk hebben de meeste gevallen van Parkinson geen bekende oorzaak (die we ofwel een idiopatische of sporadische aandoening noemen). Hoewel er vormen zijn die in families lijken te lopen, zijn deze verantwoordelijk voor een klein percentage van de gevallen - alles bij elkaar vijf tot tien procent.
Belangrijkste genmutaties geassocieerd met Parkinson
Er zijn vormen van Parkinson die lijken te worden beïnvloed door genetische defecten in families. We hebben de neiging dit te zien bij vroege vormen van de ziekte waarbij symptomen veel eerder optreden dan de gemiddelde leeftijd vanaf 60 jaar.Eén type genetische mutatie geassocieerd met familiaal parkinsonisme is in de zogenaamde SNCA-gen. Dit is het gen dat gekoppeld is aan de productie van alfasynucleïne-eiwit, een biomolecuul dat kan bijdragen aan abnormaliteiten in zenuwcellen. Hoewel zeldzaam in de algemene populatie, is de SNCA-genmutatie geïdentificeerd in ongeveer twee procent van de families die getroffen zijn door Parkinson.
In 2004 ontdekten wetenschappers een vergelijkbare genetische mutatie in een aantal families waarin meerdere leden waren getroffen. De zogenoemde LRRK2-mutatie is vandaag gekoppeld aan ongeveer één tot twee procent van alle gevallen van Parkinson, meestal van invloed op mensen van Joodse, Ashkenazi, Noord-Afrikaanse Arabisch-Berberse of Baskische afkomst.
Een andere mutatie waarbij de GBA-gen is al bekend dat het de ziekte van Gaucher veroorzaakt (een erfelijke aandoening die wordt gekenmerkt door blauwe plekken, vermoeidheid, bloedarmoede en de vergroting van de lever en de milt). Onderzoek heeft sindsdien aangetoond dat de GBA-mutatie aanwezig is in een significant aantal mensen met Parkinson, hetgeen een oorzakelijk verband tussen de mutatie en de ziekte suggereert.
Genetica en omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren dragen ook aanzienlijk bij aan de ontwikkeling van Parkinson en kunnen in sommige gevallen samen met de genetica de aandoening veroorzaken. Een studie in 2004 toonde aan dat mensen die een mutatie van de CYP2D6-gen en werden blootgesteld aan pesticiden die twee keer zoveel kans hadden om Parkinson te ontwikkelen.Op zichzelf waren pesticiden, metalen, oplosmiddelen en andere toxische stoffen elk losjes gekoppeld aan Parkinson. Maar wat interessant is, is dat niet werd vastgesteld dat degenen die de CYB2D6-mutatie hadden en niet werden blootgesteld aan pesticiden een groter risico liepen om de stoornis te ontwikkelen.