Hoe het placebo-effect werkt in de psychologie

De geest kan een krachtige invloed op het lichaam hebben en in sommige gevallen zelfs helpen het lichaam te genezen. De geest kan je soms zelfs laten geloven dat een nepbehandeling echte therapeutische resultaten heeft, een fenomeen dat bekend staat als het placebo-effect. In sommige gevallen kunnen deze placebo's een invloed uitoefenen die krachtig genoeg is om de effecten van echte medische behandelingen na te bootsen.

Maar het placebo-effect is veel meer dan alleen maar positief denken. Wanneer dit antwoord op een nepbehandeling optreedt, hebben veel patiënten geen idee dat ze reageren op wat in wezen een "suikerverpakking" is. Placebo's worden vaak gebruikt in medisch onderzoek om artsen en wetenschappers te helpen de fysiologische en psychologische effecten van nieuwe medicijnen te ontdekken en beter te begrijpen.

Om te begrijpen waarom het placebo-effect belangrijk is, is het essentieel om een beetje meer te begrijpen over hoe en waarom het werkt.

Onder de loep

Het placebo-effect wordt gedefinieerd als een verschijnsel waarbij sommige mensen een voordeel ervaren na de toediening van een inactieve stof of schijnbehandeling.

Wat is een placebo precies? Een placebo is een stof zonder bekende medische effecten, zoals steriel water, zoutoplossing of een suikerverpakking. Een placebo is een nepbehandeling die in sommige gevallen een zeer reëel antwoord kan produceren. Waarom ervaren mensen echte veranderingen als gevolg van nep-behandelingen? De verwachtingen van de patiënt spelen een belangrijke rol in het placebo-effect; hoe meer een persoon verwacht dat de behandeling werkt, hoe groter de kans dat deze een placebo-respons vertonen.

In de meeste gevallen is de persoon die niet weet dat de behandeling die zij ondergaan eigenlijk een placebo. In plaats daarvan geloven ze dat zij de ontvanger van de echte behandeling zijn. De placebo is ontworpen om precies op de echte behandeling te lijken, of het nu een pil, een injectie of een consumeerbare vloeistof is, maar de stof heeft geen daadwerkelijk effect op de ziekte of de aandoening die het lijkt te behandelen.

Het is belangrijk op te merken dat een "placebo" en het "placebo-effect" verschillende dingen zijn. De term placebo verwijst naar de inactieve stof zelf, terwijl de term placebo-effect verwijst naar alle effecten van het nemen van een medicijn dat niet kan worden toegeschreven aan de behandeling zelf.

Hoe Placebos worden gebruikt in medisch onderzoek

In medisch onderzoek kunnen sommige patiënten in een onderzoek een placebo krijgen, terwijl andere deelnemers de eigenlijke behandeling krijgen. Het doel hiervan is om te bepalen of de behandeling echt effect heeft. Als deelnemers die het medicijn innemen een significante verbetering laten zien ten opzichte van degenen die de placebo innemen, kan het onderzoek de claim voor de effectiviteit van het medicijn ondersteunen.

Hoewel een placebo geen effect heeft op een ziekte, kan het een zeer reëel effect hebben op hoe sommige mensen zich voelen. Hoe sterk dit effect is, hangt af van verschillende factoren. Sommige dingen die het placebo-effect kunnen beïnvloeden, zijn onder meer:

De aard van de ziekte
Hoe sterk de patiënt denkt dat de behandeling zal werken
Het type reactie dat de patiënt verwacht te zien
Het soort positieve berichten dat een arts geeft over de effectiviteit van de behandeling
Genen kunnen ook van invloed zijn op hoe mensen reageren op placebo-behandelingen

Eén onderzoek suggereerde dat sommige mensen een genetische aanleg hebben om sterker te reageren op placebo's. In de studie hadden patiënten die ofwel hoge of lage variaties hadden in een gen dat de dopaminegehalten in de prefrontale cortex van de hersenen regelt, verschillende responsen op een placebo. Degenen met de hoge dopamine-versie van het gen hadden meer kans op een reactie op een placebo-behandeling dan degenen met de low-dopamine-versie van het gen. Onderzoek heeft uitgewezen dat mensen met de hoog-dopamine-versie van dit gen over het algemeen ook hogere niveaus van pijnperceptie en beloning hebben.

Bij het testen van nieuwe medicijnen en andere behandelingsmethoden, zijn wetenschappers geïnteresseerd om te leren of deze nieuwe behandeling waarde heeft voor de behandeling van een ziekte die opweegt tegen mogelijke risico's. Via hun onderzoek willen ze leren of de behandeling effectief is, welke bijwerkingen het kan veroorzaken, welke patiënten er het meest baat bij hebben en of het meer of minder effectief is dan andere behandelingen die al beschikbaar zijn.

Door de effecten van een behandeling op een placebo te vergelijken, hopen onderzoekers te kunnen vaststellen of de effecten van het geneesmiddel te wijten zijn aan de behandeling zelf of veroorzaakt zijn door een andere variabele..

Voordelen van het gebruik van een placebo

Een van de belangrijkste voordelen van het gebruik van een placebo in medische en psychologische studies is dat het onderzoekers in staat stelt het effect dat verwachtingen kunnen hebben op het resultaat te elimineren of te minimaliseren. Als onderzoekers een bepaald resultaat verwachten, kunnen ze onbewust aanwijzingen overbrengen, bekend als kenmerken van de vraag, waardoor deelnemers kunnen raden wat de onderzoekers hopen te vinden. Dientengevolge kunnen gedragingen van deelnemers soms veranderen.

Om dit te minimaliseren, voeren onderzoekers soms een zogenoemde dubbelblinde studie uit. Bij dergelijke onderzoeken zijn zowel de onderzoekers als de deelnemers betrokken die niet weten wie de echte behandeling krijgt en wie de valse behandeling krijgt. Door het minimaliseren van het risico van subtiele vertekeningen die de studie beïnvloeden, kunnen onderzoekers beter kijken naar de effecten van zowel het geneesmiddel als de placebo.

Voorbeelden

Laten we ons bijvoorbeeld voorstellen dat een deelnemer zich vrijwillig heeft aangemeld voor een onderzoek naar de effectiviteit van een nieuw hoofdpijnmedicijn. Nadat ze het medicijn heeft ingenomen, merkt ze dat haar hoofdpijn snel verdwijnt en ze voelt zich veel beter. Later hoorde ze echter dat ze in de placebogroep zat en dat het medicijn dat ze kreeg alleen een suikerverpakking was.

Een van de meest bestudeerde en sterkste placebo-effecten is de vermindering van pijn. Volgens sommige schattingen zal ongeveer 30 tot 60 procent van de mensen het gevoel hebben dat hun pijn is verminderd na het innemen van een placebopil.

In sommige gevallen kunnen zelfs echte medische behandelingen baat hebben bij het placebo-effect. Onderzoekers hebben ontdekt dat hoe positief de effectiviteit van een behandeling wordt overgebracht door een arts, een effect heeft op hoe goed patiënten reageren op de behandeling.

Het placebo-effect in psychologie-experimenten

In een psychologie-experiment is een placebo een inerte behandeling of substantie die geen bekende effecten heeft. Onderzoekers kunnen een placebo-controlegroep gebruiken, een groep deelnemers die wordt blootgesteld aan de placebo- of nep-onafhankelijke variabele. De impact van deze placebobehandeling wordt vervolgens vergeleken met de resultaten van de reële onafhankelijke variabele van belang in de experimentele groep.

Hoewel placebo's geen echte behandeling bevatten, hebben onderzoekers ontdekt dat ze verschillende fysieke en psychologische effecten kunnen hebben. Deelnemers in placebogroepen hebben veranderingen in hartslag, bloeddruk, angstniveaus, pijnperceptie, vermoeidheid en zelfs hersenactiviteit weergegeven. Deze effecten wijzen op de rol van de hersenen in gezondheid en welzijn.

Oorzaken

Terwijl onderzoekers weten dat het placebo-effect werkt, begrijpen ze nog niet volledig precies hoe en waarom dit effect optreedt. Er is onderzoek gaande waarom sommige mensen veranderingen ervaren, zelfs als ze alleen een placebo krijgen. Een aantal verschillende factoren kunnen bijdragen aan verklaringen voor dit fenomeen.

Placebos kan hormoonreacties activeren

Een mogelijke verklaring is dat het innemen van de placebo een release van endorfines teweegbracht. Endorfines hebben een structuur die lijkt op morfine en andere opiaatstillers en werken als de natuurlijke pijnstillers van de hersenen.

Onderzoekers zijn in staat geweest om het placebo-effect in actie aan te tonen met behulp van hersenscans, wat aantoont dat gebieden met veel opiaatreceptoren geactiveerd waren in zowel de placebo- als de behandelingsgroep. Naloxon is een opioïde antagonist die zowel natuurlijke endorfinen als opioïde geneesmiddelen blokkeert. Met behulp van naloxon wordt de pijnverlichting van placebo verminderd.

Verwachtingen kunnen van invloed zijn op placebo-reacties

Andere mogelijke verklaringen zijn conditionering, motivatie en verwachting. In sommige gevallen kan een placebo worden gecombineerd met een daadwerkelijke behandeling totdat deze het gewenste effect oproept, een voorbeeld van klassieke conditionering. Mensen die zeer gemotiveerd zijn om te geloven dat een behandeling zal werken, of eerder een behandelingswerk hebben gehad, zullen waarschijnlijk eerder een placebo-effect ervaren.

Het enthousiasme van een voorschrijvend arts voor een behandeling kan zelfs van invloed zijn op hoe een patiënt reageert. Als een arts zeer positief lijkt te zijn dat een behandeling een wenselijk effect zal hebben, zal een patiënt waarschijnlijk meer voordelen ondervinden van het gebruik van het medicijn. Dit toont aan dat het placebo-effect zelfs kan plaatsvinden wanneer een patiënt echte medicijnen gebruikt om een ziekte te behandelen.

Placebos kan ook bijwerkingen veroorzaken

Omgekeerd kunnen individuen negatieve symptomen ervaren als een reactie op een placebo, een reactie die soms het "nocebo-effect" wordt genoemd. Een patiënt kan bijvoorbeeld melden dat hij hoofdpijn, misselijkheid of duizeligheid heeft als reactie op een placebo.

Hoe krachtig is het placebo-effect?

Hoewel het placebo-effect van invloed kan zijn op hoe patiënten zich voelen, suggereren studies dat placebo-effecten geen significante invloed hebben op de onderliggende ziekte. Een belangrijke beoordeling van meer dan 200 studies met betrekking tot het gebruik van placebo's toonde aan dat de placebo geen grote klinische effecten op de ziekte had. In plaats daarvan had het placebo-effect invloed op de door de patiënt gerapporteerde uitkomsten, met name de perceptie van misselijkheid en pijn.

Uit een andere beoordeling die drie jaar later werd uitgevoerd, bleek echter dat bij vergelijkbare populaties zowel placebo's als behandelingen vergelijkbare effecten hadden. De auteurs concludeerden dat placebo's, indien op de juiste wijze gebruikt, mogelijk voordeel zouden kunnen hebben voor patiënten als onderdeel van een therapeutisch plan.

Een woord van heel goed

Het placebo-effect kan een krachtige invloed hebben op hoe mensen zich voelen, maar het is belangrijk om te onthouden dat ze geen remedie zijn voor een onderliggende aandoening. Door placebo's in onderzoek te gebruiken, kunnen wetenschappers een beter idee krijgen van hoe behandelingen invloed hebben op patiënten en of nieuwe medicijnen en behandelmethoden veilig en effectief zijn.