Extrapiramidale symptomen (EPS) bij de ziekte van Alzheimer
Wanneer iemand naar EPS kijkt, afhankelijk van waar de symptomen zijn, kan iemand iemand zijn bovenlichaam zien bewegen, vaak met zijn voet of been schokken, op zijn lippen slaan of zijn tong rond rollen. Je zult merken dat ze moeite hebben met het behouden van een normale lichaamshouding of goed lopen. Ze kunnen ook een tremor in hun hand of arm hebben en hun gezicht kan uitdrukkingsloos lijken.
Het extrapyramidale motorische systeem is een neuraal netwerk in de hersenen dat betrokken is bij de coördinatie en controle van beweging, inclusief het starten en stoppen van bewegingen en het regelen van hoe sterk en snel de bewegingen zijn. Extrapiramidale symptomen zijn daarom symptomen die zich manifesteren als een gebrek aan gecoördineerde en gecontroleerde bewegingen.
Acute versus chronische extrapiramidale symptomen
EPS kan worden geclassificeerd als acuut of chronisch. Acute extrapiramidale symptomen ontwikkelen zich vaak binnen enkele uren tot een paar weken na aanvang van het gebruik van de medicatie en omvatten parkinsonisme (lijkt op sommige symptomen van de ziekte van Parkinson), dystonieën en acathisie. Chronische exrapyramidale symptomen ontwikkelen zich meestal na jaren van behandeling en hebben voornamelijk betrekking op tardieve dyskinesiesymptomen.Welke oorzaken EPS?
EPS zijn een van de vele mogelijke bijwerkingen van antipsychotica. Antipsychotische medicijnen - zoals de naam luidt - behandelen (of zijn "anti") psychotische problemen. Deze medicijnen worden vaak gebruikt om mensen met schizofrenie te behandelen die hallucinaties en wanen ervaren.Antipsychotica, ook wel neuroleptica genoemd, zijn ook "off-label" voorgeschreven (niet voor het gebruik dat is goedgekeurd door de Amerikaanse Food and Drug Administration) aan mensen met de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie met aanzienlijk uitdagend gedrag, zoals agressie en extreme agitatie. Hoewel het niet ongebruikelijk is dat antispychotica worden voorgeschreven bij dementie, zijn er verschillende risico's verbonden aan deze praktijk. Daarom moeten eerst niet-medicamenteuze interventies worden geprobeerd.
EPS kan heel snel beginnen nadat een antipsychotisch medicijn is gestart of ze zich kunnen ontwikkelen nadat het medicijn gedurende vele maanden is ingenomen.
EPS komt vaker voor bij oudere klassieke antipsychotica zoals chlorpromazine (Thorazine), thioridazine (Mellaril) en haloperidol (Haldol). Deze symptomen komen meestal minder vaak voor bij mensen die de nieuwere atypische antipsychotica gebruiken, zoals quetiapine (Seroquel), risperidon (Risperdal) en olanzapine (Zyprexa)..
Prevalentie van extrapiramidale bijwerkingen
De prevalentie van EPS varieert, waarbij onderzoek wijst op een bereik van 2,8% met medicijnen met een lager risico tot 32,8% aan de hoge kant.Symptomen van extrapiramidale bijwerkingen
- Onvrijwillige bewegingen
- Tremors en stijfheid
- Lichaams rusteloosheid
- Spiercontracties
- Maskerachtig gezicht
- Onvrijwillige beweging van het oog genaamd oculogyric crisis
- kwijlen
- Schuifelende gang
- Verhoogde hartslag
- Delirium
Monitoring voor extrapiramidale symptomen
Als iemand een antipsychotisch medicijn krijgt, moeten ze regelmatig worden gecontroleerd op EPS. Sommige artsen evalueren voor EPS op basis van een rapport van de persoon of zijn familielid, evenals hun eigen observaties van de persoon. Anderen vertrouwen op gestructureerde beoordelingsschalen die zijn ontworpen om systematisch te controleren op EPS.Drie voorbeelden van die schalen zijn de abnormale onvrijwillige bewegingsschaal (AIMS), de extrapiramidale symptoomschaal (ESRS) en het Dyskinesie-identificatiesysteem: verkorte gebruikersschaal (DISCUS). In een verpleeghuis moeten deze schalen ten minste om de zes maanden worden voltooid om effectief te kunnen controleren op EPS.
Behandeling van extrapiramidale symptomen
Het identificeren en behandelen van EPS zo snel mogelijk is erg belangrijk omdat deze bijwerkingen bij sommige mensen permanent kunnen zijn.De primaire behandelingsoptie bestaat uit het verlagen en stopzetten van het medicijn en, indien nodig, het overwegen van een alternatief medicijn. Uw arts zou ook kunnen beslissen om de risico's en voordelen van de antipsychotische medicatie af te wegen en een ander medicijn voorschrijven om de EPS te neutraliseren als men van mening was dat de antipsychotische medicatie absoluut nodig was.
Antipsychotica gebruiken om mensen met dementie te behandelen
Vanwege het potentieel voor ernstige bijwerkingen, worden antipsychotica in het algemeen niet aanbevolen als behandeling voor uitdagend gedrag bij oudere volwassenen met dementie. Niet-medicamenteuze benaderingen zouden de eerste strategie moeten zijn om deze gedragingen te beheersen.Als een persoon met dementie echter echt van streek is omdat hij waanbeelden of hallucinaties ervaart, of als hij zichzelf of anderen in gevaar brengt met significante ongecontroleerde agressie, kan behandeling met een antipsychoticum aangewezen zijn.
Monitoring van EPS en andere bijwerkingen is erg belangrijk, vooral bij mensen met Lewy body dementie die een verhoogd risico hebben om te reageren op deze medicijnen.
