Oorzaken en risicofactoren van multipel myeloom

Multipel myeloom (soms myeloom genoemd) is een zeldzaam type bloedkanker waarbij de abnormale groei van plasmacellen - een soort witte bloedcellen - optreedt die zich ongecontroleerd in het beenmerg ophopen. Het immuunsysteem wordt beïnvloed door de inefficiëntie van de plasmacellen om gezonde antilichamen te produceren, die infecties bestrijden. De overgroei van plasmacellen verdringt andere bloedcellen, waardoor het aantal gezonde rode en witte bloedcellen wordt verminderd.
Dit resulteert vaak in aandoeningen zoals frequente infecties, bloedarmoede, laag aantal bloedplaatjes (aantal bloedcellen) en meer. De myelomacellen kunnen ook resulteren in pijnlijke bottumoren en vernietiging van botweefsel dat leidt tot een hoog risico op botbreuken die gemakkelijk kunnen worden gebroken. In het late stadium van de ziekte kunnen de organen worden aangetast doordat myelomacellen abnormale antilichamen produceren - de zogenaamde M-eiwitten - die zich in het lichaam ophopen en schade aan de nieren veroorzaken.

Algemene oorzaken

De exacte oorzaak van multipel myeloom is onbekend. Wat onderzoekers wel weten over multipel myeloom is het feit dat de aandoening begint met de abnormale groei van een plasmacel in het beenmerg. Vervolgens begint de abnormale cel snel te vermenigvuldigen. 
De symptomen treden op als gevolg van de abnormale duplicatie van de plasmacellen in het beenmerg, maar niemand weet precies waardoor de plasmacellen aan dit abnormale groeipatroon beginnen.. 
Onderzoeks wetenschappers veronderstellen dat er waarschijnlijk verschillende oorzaken zijn die bijdragen.
Genetische afwijkingen
Dit zijn veranderingen of fouten in het DNA. Het DNA bevat de code met instructies die elke cel vertellen hoe ze moeten presteren, groeien, delen en wanneer ze moeten stoppen met vermenigvuldigen. Deze fouten worden 'mutaties' genoemd en ze kunnen ervoor zorgen dat plasmacellen kankerachtig worden. Het DNA is verpakt in chromosomen in de cellen. 
Volgens de American Cancer Society vertonen "Myeloomcellen ook afwijkingen in hun chromosomen. Bij ongeveer de helft van alle mensen met myeloom is een deel van het ene chromosoom overgestapt met een deel van een ander chromosoom in de myeloomcellen. "Wanneer dit gebeurt in een gebied naast een gen dat verantwoordelijk is voor hoe de plasmacel groeit en deelt, kan het resulteren in kankerachtige plasmacellen.
Beenmergafwijkingen
Sommige afwijkingen in het beenmerg hebben betrekking op dendritische cellen - ze kunnen plasmacellen doen groeien en zich abnormaal ontwikkelen, wat kan bijdragen aan plasmaceltumoren.
Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan bepaalde chemicaliën of straling, zijn geïmpliceerd als een bijdragende factor in de oorzaak van multipel myeloom. 
Het is belangrijk op te merken dat de meeste mensen die gediagnosticeerd zijn met multipel myeloom en die worden gescreend op risicofactoren uiteindelijk geen bekende risicofactoren hebben anders dan leeftijd.

Genetica

Hoewel bekend is dat kanker wordt veroorzaakt door veranderingen die 'genetische mutaties' worden genoemd in het DNA binnenin de cellen, is de onderliggende reden voor deze veranderingen niet helemaal duidelijk voor onderzoekers. 
Van de meeste vormen van kanker, waaronder multipel myeloom, wordt gedacht dat ze optreden als gevolg van mutaties van genen die na de geboorte optreden, beïnvloed door factoren zoals carcinogenen (kankerverwekkende chemicaliën). Het lichaam heeft een normale manier om fouten te herstellen die optreden wanneer een cel groeit en genmutaties optreden, maar af en toe wordt de fout over het hoofd gezien - dit kan ertoe leiden dat de cel kwaadaardig wordt. 
Een andere veel voorkomende genetische fout die heel gebruikelijk is bij mensen met myeloom is een ontbrekend stukje chromosoom 13, of het hele chromosoom mist in veel gevallen. In feite werd één onderzoek met 1500 patiënten met multipel myeloom gemeld door de American Society of Clinical Oncology (ASCO). Volgens de auteur van de hoofdstudie, Guido J. Tricot, MD, PhD. "Chromosomale studies zijn de belangrijkste prognostische factor in de behandeling van myeloom."
Hij vervolgde met te zeggen dat "Chromosoom 13 deletie en hypodiploidie [met iets minder dan het normale aantal chromosomen] geassocieerd is met een slechte prognose, maar te veel instituten slagen er niet in om deze onderzoeken te doen die de uitkomst kunnen voorspellen en de behandeling kunnen aanpassen."
Ongeveer 50 procent van de mensen met de diagnose multipel myeloom heeft een deletie van chromosoom 13.  
Hoewel het niet duidelijk is waarom de chromosoom-deletie optreedt bij mensen met myeloom, is bekend dat deze patiënten een opmerkelijke reductie in overlevingspercentages hebben. Ze hebben ook een hogere incidentie van resistentie tegen traditionele myeloma behandelingsregimes.

Lifestyle risicofactoren

Een risicofactor is iets dat de kans vergroot dat iemand een ziekte krijgt, zoals kanker. Elk type kanker heeft zijn eigen risicofactoren. Roken veroorzaakt bijvoorbeeld een verhoogd risico op het krijgen van longkanker en langdurige blootstelling aan de zon stelt een verhoogd risico op huidkanker voor.
Risicofactoren geven echter niet noodzakelijkerwijs aan dat een persoon een specifieke vorm van kanker krijgt. Mensen zonder risicofactoren krijgen vaak een ziekte, waaronder kanker. Degenen met een (of zelfs meerdere) risicofactoren krijgen mogelijk nooit een ziekte. Over het algemeen zijn er twee soorten risicofactoren, waaronder niet-aanpasbare en aanpasbare risicofactoren.

Niet-wijzigbare risicofactoren

Niet-wijzigbare risicofactoren zijn factoren die niet kunnen worden gewijzigd. Voor multipel myeloom omvatten deze een aantal factoren.

• Leeftijd. Meestal komt de ziekte voor bij mensen boven de 60 jaar, en slechts een klein percentage (2 procent) van degenen die zijn gediagnosticeerd zijn jonger dan 40. De gemiddelde leeftijd om gediagnosticeerd te zijn met myeloom is 70.
• Seks. Mannen zijn iets meer vatbaar voor multipel myeloom dan vrouwen.
• Race. Myeloom is naar verluidt meer voor in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en het Middellandse-Zeegebied. Hoewel de onderliggende reden onbekend is, komt de prevalentie van de ziekte twee keer zo vaak voor bij Afro-Amerikanen dan bij blanken. 
• Familiegeschiedenis. Hoewel sommige bronnen een sterke familiale link naar myeloom melden, verklaarde een rapport uit 2018 van de American Society of Clinical Oncology (ASCO): "Er lijkt een lichte toename te zijn in de incidentie van de ziekte bij eerstegraads familieleden (ouders of broers / zussen) van mensen met multipel myeloom. "

De ASCO stelde echter ook dat "Mutaties of veranderingen in plasmacellen worden verkregen, niet geërfd, dus het hebben van een familielid met de ziekte betekent meestal niet dat een ander familielid een hoger risico loopt om het te ontwikkelen."

Aanpasbare risicofactoren

Aanpasbare risicofactoren zijn die die kunnen worden veranderd. Deze omvatten meestal leefstijlfactoren, zoals voeding en lichaamsbeweging. Bij multipel myeloom zijn de primaire beïnvloedbare risicofactoren echter blootstelling aan milieugevaarlijke stoffen (meestal gerelateerd aan iemands beroep).
Blootstelling aan chemicaliën of straling
Blootstelling aan chemicaliën zoalsdie in asbest en pesticiden, evenals blootstelling aan benzeen - een stof die aanwezig is in de rubberproductie - kan een verhoogd risico op het ontwikkelen van myeloom vormen. Blootstelling aan bepaalde soorten kunststoffen, zware metaalstof, haarkleurmiddelen, herbiciden (inclusief Agent Orange) en pesticiden kunnen ook het risico op myeloom verhogen.. 
Blootstelling aan straling bleek ook een zeer sterke link te hebben naar myeloom. Bijvoorbeeld, degenen die werden blootgesteld aan straling van de atoombom, tijdens de Tweede Wereldoorlog (in Nagasaki en Hiroshima) bleken een significant hogere incidentie van multipel myeloom te hebben in vergelijking met de algemene bevolking.
Beroepsmatige blootstelling
Dit hangt samen met de blootstelling aan specifieke chemicaliën en omvat mensen die werken op het gebied van leer, cosmetica, rubber en aardolie. Andere beroepsmatige blootstellingsvormen die het risico op myeloom kunnen vergroten, zijn onder meer werken met houtproducten (meubelmakers, papiermakers of timmermannen). Van boeren en professionele brandweerlieden wordt ook gedacht dat ze een verhoogd risico hebben op het krijgen van myeloom.
Obesitas of Overgewicht
Obesitas of overgewicht houdt ook verband met een hoger risico op de meeste soorten kanker - dit omvat multipel myeloom. Zowel obesitas als overgewicht worden beschouwd als beïnvloedbare risicofactoren voor multipel myeloom die direct betrekking hebben op de levensstijl van een persoon.

Andere risicofactoren

Persoonlijke gezondheidsgeschiedenis
Degenen die eerder plasma celaandoeningen hebben gehad (zoals plasmacytoma van het bot of monoklonale gammopathie) hebben een groter risico op het ontwikkelen van myeloom dan degenen die deze voorwaarden niet hebben gehad. 
Monoklonale gammopathie (MGUS)
Zowat elk geval van myeloom begint zoals wat Mayo Clinic beschrijft als "een relatief goedaardige aandoening die monoklonale gammopathie van onbepaalde betekenis wordt genoemd (MGUS)." Mayo Clinic legt vervolgens uit dat "in de Verenigde Staten ongeveer 3 procent van de mensen ouder is dan leeftijd 50 hebben MGUS. Elk jaar ontwikkelt ongeveer 1 procent van de mensen met MGUS multipel myeloom of een gerelateerde kanker. "
De oorzaak van MGUS is onbekend. Het is een aandoening waarbij de aanwezigheid van M-eiwit betrokken is, zoals myeloom, maar het niveau van M-eiwit is lager in MGUS. Ook is er geen schade aan het lichaam in MGUS (zoals orgaan- of botschade).

Een woord van VeryWell

We realiseren ons dat voor diegenen die gediagnosticeerd zijn met multipel myeloom, het niet erg frustrerend kan zijn om de exacte oorzaak van een ziekte niet te weten, in het bijzonder een die zo ernstig is als myeloom. Hoewel experts niet precies weten wat de oorzaak van kanker is, blijft medisch onderzoek nieuwe en effectievere behandelmodaliteiten onthullen die gericht zijn op het verbeteren van de overlevingskansen. Naarmate de incidentie van myeloom blijft stijgen, nemen ook de inspanningen om genezing te vinden toe. Meer inspanningen zijn gericht op het vertragen van de progressie van de ziekte, die patiënten meer jaren van symptoomvrij leven zou geven.
Hoe wordt Multiple Myeloma gediagnosticeerd?