IJzerdeficiëntie en IBD

Als u een inflammatoire darmaandoening (IBD) heeft, kan uw arts uw ijzerniveau regelmatig controleren, vooral tijdens een opflakkering die bloedverlies veroorzaakt. De productie van normale hoeveelheden bloed hangt gedeeltelijk af van de ijzerreserves van het lichaam, die kunnen worden uitgeput door bloeding en malabsorptie maar aangevuld met een verhoogde ijzerinname. Omdat IBD wordt geassocieerd met bloeding en malabsorptie, moeten ijzergehaltes regelmatig worden gemeten en indien nodig worden tekortkomingen behandeld.

Hoe het lichaam ijzer gebruikt

IJzer wordt geabsorbeerd in het eerste deel van de dunne darm, de twaalfvingerige darm genaamd. Hemoglobine (een eiwit in rode bloedcellen) draagt ongeveer 70% van het ijzer dat in het lichaam wordt aangetroffen. Hemoglobine is essentieel voor het lichaam, omdat het weefsels en organen van zuurstof voorziet. Het lichaam behoudt een kleine hoeveelheid ijzer (in de lever, het beenmerg, de milt en de spieren), ongeveer 15% van het totale ijzergehalte, voor het geval dat het ijzergehalte laag begint te worden. De resterende 15% ijzer wordt gebruikt in eiwitten in verschillende lichaamsweefsels.
Naarmate de ijzervoorraad van het lichaam te laag wordt (wat kan leiden tot een aandoening die bekend staat als bloedarmoede), begint het meer ijzer uit voedselbronnen te halen. Als ijzer zich op meer normale niveaus bevindt, neemt het lichaam minder ijzer van het voedsel op.

Mensen met IBD die ijzertekort kunnen ontwikkelen

Mensen met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa ervaren vaak wat bloedverlies in hun ontlasting. De hoeveelheid bloed varieert sterk van persoon tot persoon. Bloeden komt vaker voor wanneer de dikke darm betrokken is dan de dunne darm.
Malabsorptie kan ook bijdragen aan een gebrek aan ijzer. Dit geldt met name voor diegenen die de ziekte van Crohn in de dunne darm hebben, omdat de dunne darm de plaats is waar de meeste vitamines en mineralen door het lichaam worden opgenomen.

Wat te doen over ijzertekort

Als het ijzergehalte laag is, kan een dieet met veel ijzer het probleem helpen oplossen. IJzer wordt in twee vormen aangetroffen: heem, dat voorkomt in vlees en niet-heem, dat voorkomt in planten. Het lichaam absorbeert gemakkelijker heemijzer, daarom komt ijzertekort vaker voor bij vegetariërs en veganisten. Het consumeren van niet-heem-ijzerbronnen samen met voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan vitamine C zal helpen bij het absorberen van niet-heem-ijzer. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan ijzer zijn onder andere:

Rundvlees (chuck en ossenhaas) (haem)
Kippenlever (heem)
Clams (haem)
Oesters (heem)
Turkije (haem)
Grits (niet-heem)
Linzen (niet-heem)
Sojabonen (niet-heem)

Voor mensen met IBD kunnen ijzersupplementen noodzakelijk zijn. Supplementen worden meestal gegeven in een dosis van 325 mg, één tot drie keer per dag ingenomen. IJzersupplementen moeten met zorg worden gebruikt, omdat ze krampen en constipatie kunnen veroorzaken en de ontlasting zwart kunnen maken. Het nemen van ijzersupplementen met voedsel kan deze bijwerkingen verminderen. IJzersupplementen komen in ferro- of ferri-vorm. Het lichaam absorbeert gemakkelijker de ijzerhoudende vorm.
Te veel ijzer kan giftig zijn, vooral voor kinderen. Een arts moet nauwlettend toezicht houden op iedereen met IBD die ijzersuppletie nodig heeft.