Het endocrien systeem
Er zijn twee soorten klieren in het endocriene systeem.
Endocriene klieren omvatten de alvleesklier, schildklier, hypofyse en bijnieren. Ze scheiden hun hormonen direct af in de bloedbaan, waar ze naar de plaats van actie worden gebracht.
Exocriene klieren scheid hun hormonen direct af in kanalen. Voorbeelden van exocriene klieren omvatten talg, borst, speeksel en spijsverteringsklieren.
Hoe werken hormonen??
Veel endocriene klieren zijn gevoelig voor de concentratie van het hormoon dat ze produceren of de stof die ze activeert. Als de concentratie van het hormoon of de stof lager is dan normaal, wordt de klier meestal geactiveerd. Als de concentratie hoog is, stopt het de aanmaak van het hormoon. Dit is het zogenaamde negatieve feedbacksysteem. Endocriene klieren kunnen ook direct door nerveuze stimulatie worden geactiveerd.Wanneer receptoren op de celmembranen van een endocriene klier worden geactiveerd door een bepaald hormoon, wordt een cascade van chemische gebeurtenissen in de cel geactiveerd. Receptoren en hormonen zijn heel specifiek. Slechts één type hormoon past in een bepaalde receptor. Als het onjuiste hormoon in een receptor probeert te passen, zal er geen reactie optreden.
Endocriene klieren en de hormonen die zij produceren
Hypofyse - Dit wordt vaak de 'meesterklier' genoemd vanwege het grote aantal functies dat verband houdt met het metabolisme en het onderhoud van de homeostase. Er zijn twee kwabben van de hypofyse: de voorste en de achterste.De voorkwab produceert veel hormonen, waaronder:
- prolactine
- Groeihormoon
- Follikelstimulerend hormoon
- Luteïniserend hormoon
- Schildklier stimulerend hormoon
- Adrenocorticotropine hormoon
- Antidiuretisch hormoon
- oxytocine
thymus - Een klier die voornamelijk in de kindertijd wordt gebruikt, de thymus scheidt hormonen af die het immuunsysteem helpen ontwikkelen. Rond de puberteit wordt het weefsel vervangen door vet en is het niet langer nodig voor een normale immuunfunctie.
Pijnappelklier - Dit is een kleine klier in de hersenen die melatonine afgeeft. Van melatonine is vastgesteld dat het de slaapcyclus regelt.
Schildklier - De schildklier is een klier op de luchtpijp aan de voorkant van de keel. Het produceert thyroxine (T4) en tri-joodthyronine (T3), waarvan bekend is dat het de stofwisseling reguleert. Het scheidt ook calcitonine af, dat helpt de calciumspiegels te reguleren.
bijschildklier - Vier kleine klieren op de schildklier vormen de bijschildklier. Ze produceren parathyroïd hormoon. De secretie regelt de hoeveelheid calcium en fosfor in het lichaam.
Bijnieren - Er zijn twee bijnieren, één boven elke nier. Elk van de klieren is verdeeld in twee regio's, de cortex en medulla, die zeer verschillende functies hebben.
De hormonen geproduceerd door de cortex zijn levensbelangrijk en omvatten de glucocorticoïden, mineralocorticoïden en sommige van de geslachtshormonen, zoals androgenen en kleine hoeveelheden oestrogeen.
De bijniermerg scheidt hormonen af die niet essentieel zijn voor het leven en die zowel epinefrine als norepinefrine bevatten.
Alvleesklier - De alvleesklier is een grote klier in de buik die insuline en glucagon uitscheidt. Deze twee hormonen zijn essentieel in de regulatie en het onderhoud van normale bloedsuikerspiegels. Glucagon stimuleert de lever om meer glucose in het lichaam af te geven, terwijl insuline ervoor zorgt dat de lichaamscellen meer glucose opnemen.
Eierstokken - Deze twee kleine klieren zijn alleen te vinden bij vrouwen en produceren oestrogeen, progesteron en inhibine. Oestrogeen en progesteron zijn de primaire geslachtshormonen die verantwoordelijk zijn voor veel vrouwelijke secundaire geslachtskenmerken. Inhibine is een hormoon dat de niveaus van follikelstimulerend hormoon reguleert, wat de ontwikkeling van eieren reguleert.
testes - Een paar klieren die alleen bij mannen worden aangetroffen, de testikels scheiden testosteron af, het primaire hormoon dat verantwoordelijk is voor de mannelijke secundaire geslachtskenmerken.
